Son günlerde yaşanan ekonomik gelişmeler nedeni ile özel sektörlerin karşılaştığı sorunlar için çözüm önerisi arayışına giren Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO), Diyarbakır Ticaret Borsası (DTB), Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (DESOB) ve Diyarbakır Sanayici ve İş İnsanları Derneği (DİSİAD) artık bir basın açıklaması yaptı.
DTSO, DTB, DESOB ve DİSİAD ortaklaşa yaptığı açıklamada son yıllarda dünyada ve ülkede siyasal ve ekonomik alanda oldukça hızlı gelişmeler yaşandığını, ekonomik büyüme sağlanmakla beraber, yatırımlar ve özel sektör bu gelişmelerden olumsuz etkilenmekte olduğunu ve son günlere ekonomik alanda belirsizlik hakim olmaya başladığını belirtildi. Açıklamada, “Döviz kurlarındaki değişim, hammadde tedarikinde yaşanan sorunlar, iç piyasada talebin azalması ve artan girdi maliyetlerine rağmen talep yetersizliği nedeni ile satış fiyatlarının revize edilememesi, finansa erişimde yaşanan sorunlar, kamu alımlarında hak ediş, mal ve hizmet alım ödemelerindeki gecikmeler, inşaat, sağlık, hizmet ve üretim alanlarında işletmelerin yaşadıkları öncelikli sorunlardır. Uluslar arası firmaların ürün satışlarını durdurması, distribütörlerin mal tedarik edememesi gıda ve tüketim mallarında ürün tedariki ve satışını zorlaştırmaktadır. Özellikle ithal girdi ile iç piyasaya üretim yapan işletmeler artan üretim maliyetleri, iç piyasadaki talep düşüklüğü ve satış fiyatlarını revize edememeleri nedeni ile küçülmeye yönelmektedirler. İnşaat sektöründe yaşanan durgunluk, bu sektöre girdi sağlayan üretim ve hizmet sektörlerini olumsuz etkilemekte, pazarda talebin düşmesi ve üretim girdilerinin fiyatlarındaki artış inşaat sektörüne bağlı üretim alanlarını olumsuz etkilemektedir. İnşaat sektöründe kullanılan demir, alüminyum, mobilya hammaddesi gibi ürün kalemlerinde girdi tedariği, sürekli değişen fiyatlar ve üreticilerin satış yapmaması nedeni ile mümkün olmamaktadır. Özellikle kamu ihalelerinde hak edişlerin geç ödenmesi, sözleşmelerde fiyat farkı uygulamasının bulunmaması veya fiyat farkının reel değerlerin altında olması nedeni ile inşaat işletmeleri bankalardan temlik karşılığında yüksek faizli kredi kullanımına yönelmekte ve finansal açıdan sürdürülebilirliklerini sağlayamamaktadırlar. Hayvancılık sektöründe ithal hayvan alımında dolar ve euro üzerinden alınan ithal hayvanların satış fiyatları alım fiyatlarının altına düşmüş durumdadır. Yem ve diğer girdi kalemlerindeki artışlar nedeni ile de besicilik ve süt sığırcılığında satış fiyatları üretim maliyetinin altındadır. Döviz kurundaki değişimin çok daha sert yaşandığı son günlerde işletmeler karşılaştıkları riskleri minimize etmek ve üretim ve hizmet koşullarını korumak ve sürdürebilmek için çeşitli tedbirlere ihtiyaç duymaktadırlar. Ülke genelinde yaşanan ve bölgemizde de üretim, hizmet ve ticaret alanlarını olumsuz etkileyen mevcut ekonomik koşullarda, özel sektörü koruyacak ve sürekliliğini sağlayacak tedbirler alınması gerektiğini düşünüyor, ağırlıklı küçük ve orta ölçekli işletmelerin yoğunlaştığı bölgemizde özellikle kamu alımlarında, tarım ve hayvancılık sektöründe, üretimde yaşadığımız sorunlar ve çözüm önerilerimizi paylaşmak istiyoruz. Yaşanan ekonomik sorunların çözümünde, yapısal reformların hayata geçirilmesi ve ülkemizin en büyük pazarlarından Avrupa Birliği ile ilişkilerin geliştirilmesi, Kopenhag kriterlerine uygun olarak demokratikleşme ve AB uyum sürecinin yeniden başlatılması ve AB katılım sürecinin hızlandırılmasının temel öncelik olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca ekonomik sorunların ve bu zorlu sürecin kamunun tasarrufu, alacağı tedbirler ve özel sektörün de desteği ile aşılacağını düşünüyoruz” denildi.
ÖNERİLERİ DE SIRALADILAR
DTSO, DTB, DESOB ve DİSİAD AB katılım sürecinin hızlandırılması için gerekli adımların atılması ve kamuoyunu ve yatırımcıları rahatlatacak şekilde demokratikleşme ve AB katılım süreci ile ilgili açıklamaların yapılmasını istedi. Önerilere de yer verilen açıklamada, “Kamunun kendisinden başlamak üzere tasarruf tedbirlerinin geliştirilmesi, bunun yanında yerli ürün kullanımının sağlanması için kamu, sivil toplum nezdinde girişimler yapılarak, halkın yerli ürün kullanımının özendirilmesi, Irak ile ticaret hacminin geliştirilmesi için mevcut koşulların gözden geçirilmesi, yeni sınır kapıları için yatırımların yapılması ve Diyarbakır Erbil uçuşlarının başlatılması. Ulusal ve yerel düzeyde tüm kamu kurumları ile yapılan ve fiyat farkının olmadığı işlerde fiyat farkı uygulamasının getirilmesi, fiyat farkı uygulamasının bulunduğu kamu alımlarında da fiyat farkının reel değerlere göre yeniden belirlenmesi. Ekonomik gelişmeler nedeni ile artan finansman sorunlarının çözümüne katkı sunmak için ekonomik kuruluşların bütçelerinin oluşturduğu mevduatlar ile KGF destekli nefes kredilerinin geliştirilmesi ve mevcut işletme kredilerinin yeniden yapılandırılması. Özel sektörün kamu işlerinde imzaladığı ancak başlatılamayan veya yarım kalmış sözleşmeler için tasfiye kararnamesinin çıkarılması ve karşılıklı anlaşma ile sözleşmelerin fesih edilmesi. Özel sektörün kamu ihaleleri ve satın alımlarında biriken hak ediş ve mal ve hizmet alımlarının ödemelerinin yapılması. Sağlık sektöründe kamuya ürün ve hizmet sunan işletmelerin yıllık mal ve hizmet alım sözleşmelerine döviz kurlarındaki değişim nedeni ile oluşan fiyat farklarının uygulanması. Döviz kurlarındaki değişim öncesinde yapılan iş makinesi leasing işlemlerinde ve döviz bazlı kredilerde kurun sabitlenmesi ve sabit kur ile ticaretin geliştirilmesi. Hayvancılık sektöründe besicilik ve süt sığırcılığının sürdürülmesi için yüzde 30 yem desteğinin verilmesi, hayvan ithalatı yerine yereldeki üreticiler desteklenerek hayvancılığın geliştirilmesi için politikaların oluşturulması” ifadelerine yer verildi.
