Tarihi surları ve Hevsel Bahçeleri ile UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan, farklı medeniyetler ve dönemlere ait cami, kilise, kale, han, ev, çarşı ve köprü olmak üzere 612 kültür varlığı bulunan Diyarbakır’ın kadim ilçesi Sur’da yaşanan çatışmalar tarihi dokuya da zarar verdi.
Çatışmalar nedeniyle zarar gören ilçe, Türkiye’de bir benzeri daha bulunmayan Dört Ayaklı Minaresi ile bilinen 1500 yılında Akkoyunlu Kasım Han tarafından yaptırılan camide, 22 ay önce başlatılan restorasyon çalışmalarında sona yaklaşıldı. Restorasyonunun yüzde 90’ı tamamlanan caminin, Kurban Bayramı öncesinde ibadete açılması hedefleniyor.
“10 ESERİMİZİ TAMAMLADIK”
Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürü Metin Evsen, 2015’te başlayan terör olaylarında 15’i Vakıflar Genel Müdürlüğüne, 2’si cemaat vakfına ait, 2’si mülhak 19 kültür eserinin zarar gördüğünü anlattı. “Şu ana kadar 10 eserimizi tamamladık, kalan eserlerimizin tamamlanması için de çalışmalarımız yoğun şekilde devam ediyor.” diyen Evsen, 2018 yılı sonunda çoğu eserin restorasyon çalışmasının tamamlanacağını aktardı.
Restorasyonunun Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapıldığını belirten Evsen, “Şeyh Mutahhar Cami ve Türkiye’de başka bir örneği olmayan Dört Ayaklı Minare, terör olaylarından en çok etkilenen eserlerimizden bir tanesidir. Caminin restorasyonuna 2016’da başladık. Yaklaşık 22 ay gibi kısa bir sürede Kurban Bayramı’ndan önce restorasyonunu bitirip camiyi halkımızın hizmetine açmayı düşünüyoruz.” ifadelerini kullandı.
“HER TARAFINDA KURŞUN İZLERİ VAR”
Cami ve minarenin en az Fatih Paşa (Kurşunlu) Camisi kadar zarar gördüğünü kaydeden Evsen, şöyle konuştu: “(Cami ve minare) El yapımı patlayıcılar ve mermiler nedeniyle çok büyük zarar gördü. Her tarafında kurşun izleri var. Fatih Paşa Camisi’nde olduğu gibi bazı yerlerinde ibretlik olsun, ihanet tarihini insanlarımız unutmasın diye o kurşun izlerini de olduğu gibi bırakmayı düşünüyoruz. Sonraki nesillerin bu güzel nadide eserlerin nasıl saldırıya uğradığını görmeleri açısından kurşun izlerini olduğu gibi bırakmayı düşünüyoruz.”
Caminin güçlendirildiğini ve çatısının yenilendiğini aktaran Evsen, “Sıvalar yeniden yapıldı, mahfilleri ve minber değiştirildi. Proje kapsamında yapmış olduğumuz restorasyon yüzde 90 tamamlandı. İnşallah Kurban Bayramı’ndan önce camiyi açmayı düşünüyoruz. Bayramda inşallah burası ibadete, halkımıza açık olacak.” dedi.
“İLK EZANI BEN OKUMAYI DÜŞÜNÜYORUM”
Caminin bulunduğu mahallenin terör saldırılarının en yoğun yaşandığı mahallelerden biri olduğunu söyleyen Evsen, bu nedenle uzun süre camide ezan okunmadığını, cemaatin ibadet yapamadığını kaydetti. Evsen, “İnşallah Kurban Bayramı’yla beraber bu camide ezanlar tekrar okunacak ve cemaatimiz burada tekrar namaz kılmaya başlayacak. Vakıflar Bölge Müdürü olarak inşallah camide ilk ezanı ben okumayı düşünüyorum, inşallah Allah kısmet eder.” diye konuştu.
