Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Genel Sekreteri Ferdani Gökdere, son 3 yılda Diyarbakır’da 5631 şirketin kurulduğuna dikkat çekerek kadın ve genç Girişimcilerin sayısında önemli bir artış yaşandığını, sektörel anlamda ise en fazla imalat sektörüne yatırım yapıldığını söyledi.
DTSO Genel Sekreteri Ferdani Gökdere, 2019-2020 ve 2021 yıllarında Diyarbakır’da kurulan-kapanan şirket verileri ile cinsiyet, yaş, sektörel dağılım ve sermaye yapılarına ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası tarafından kayıt altına alınan son üç yıla ilişkin kapanan ve açılan şirket sayıları verilerine göre, 2020 yılında bir önceki yıla oranla kapanan şirket sayılarında yüzde 78,9’luk bir artış gerçekleştiğini ifade eden Gökdere, “Bununla birlikte, 2021 yılında bir önceki yıla oranla kapanan şirketlerin sayısı yüzde 44,6 oranında azalış göstermiştir. 2019 yılı baz alındığında ise 2021 yılında kapanan şirket sayılarında yüzde 0.84’lük bir azalış meydana gelmiştir” diye konuştu.
2021 YILINDA AÇILAN FİRMA SAYISI BİR ÖNCEKİ YILA YÜZDE 13 ARTIŞ GÖSTERDİ
Gökdere, 2019 yılına göre 2020 yılında açılan şirket sayılarında yüzde 51,5’lik bir artış meydana gelirken, 2021 yılında yüzde 71,25’lik bir artış gerçekleştiğini belirterek, “2021 yılında açılan firma sayıları bir önceki yıla göre yüzde 13 artış göstermiştir. Ekonomik kalkınmanın motoru olan girişimler aynı zamanda kentin hatta ülkenin dinamik ekonomik büyümesini yönlendirir, istihdamı artırır, yenilikçi girişimin kar oluşumunu sağlar. Son 3 yılda yaşanan ekonomik süreç bazı şirketlerin kapanmasına neden olurken aynı zamanda yeni şirketlerin sayısını da artırmıştır. Kentin yatırım potansiyelinin, yeni kurulan firma oranlarının Türkiye ortalamasının üstünde gerçekleştiğini söylemek mümkündür” dedi.
“SON 3 YILDA KADIN GİRİŞİMCİLERİN SAYISI ARTTI”
Cinsiyet temelli değerlendirme yapıldığında ise, 2019 yılına oranla 2020 yılında kadın girişimcilerin sayısında yüzde 96’lik bir artış meydana gelirken, 2021 yılında artış yüzde 51 olarak gerçekleştiğine işaret eden Gökdere, şunları söyledi:
“Erkek girişimcilerin sayılarında ise, 2019 yılı baz alınarak 2020 yılında yüzde 20’lik bir artış söz konusuyken, 2021 yılında yüzde 37’lik bir artış meydana gelmiştir. Dezavantajlı gruplar arasında tanımlanan kadınların iş yaşamına katılımını desteklemek maksadıyla devlet tarafından sağlanan desteklerde meydana gelen artış, son yıllarda ülkemizde kadın girişimlerini artırmıştır. Kentimizde de kadın girişimci sayılarının hızla artmasına neden olmuştur. İlimizde meydana gelen artışın bir diğer nedeni, mevcutta faaliyet gösteren birçok işletmenin finansal sicil sorunu yaşayan sahiplerinin, yeni bir şirket kurarken eş ya da aile bireyleri üzerinden işletmeyi devam ettirme faaliyetlerinin bir sonucudur. Diyarbakır Ticaret Odası bünyesinde bulunan Kadın Meclisi’nin ve TOBB Diyarbakır Kadın Girişimciler Kurulu’nun iş dünyasında yer almak isteyen kadın girişimciler için yürüttüğü faaliyetler de kadın girişimcilerin sayısının artmasına katkı sağlamıştır.
SON 3 YILDA 35 YAŞ VE ALTI GİRİŞİMCİLERİN SAYISI DA ARTTI”
Yaş baz alınarak yapılan değerlendirmede, 35 yaş ve altında bulunan kişilerin girişimci olarak piyasada daha fazla yer aldığı söylenebilmektedir. 2019 yılına göre 2020 yılında söz konusu yaş grubunda yeni şirket açanların sayısında %56’lık bir artış meydana gelmiştir. 2021 yılında benzer şekilde %72’lik bir artış söz konusudur. 36 yaş ve üstü girişimcilerin sayısı 2019 yılına oranla 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla, %12 ve %17 artış göstermiştir. Bölgenin nüfus yapısı içerisinde gençlerin oranının yüksek olması, diğer bir deyişle bölgenin sahip olduğu genç nüfus potansiyeli şirket sayılarında da öne çıkmaktadır.
“PANDEMİ ŞİRKETLERİN KAPANMASINDA ETKİLİ OLDU”
Kapanan firma sayıları dikkate alındığında 2019 yılı baz alınarak 2020 yılında %79 oranında bir artış söz konusuyken, 2021 yılında %0,83’lük bir azalış meydana gelmiştir. 2021 ve 2020 yılları kıyaslandığında 2021 yılında kapanan firma sayılarında 2020 yılına göre %44,6’lık bir azalış gerçekleşmiştir. Aşılama süreci başlamadan önce pandemiyi önlemek maksadıyla alınan kısıtlama kararlarının yarattığı etkilerin, özellikle 2020 yılında kapanan şirket sayısı oranındaki artıştan anlaşılacağı üzere, iş dünyası üzerinde ağır bir şekilde hissedildiği söylenebilmektedir.
“DİYARBAKIR’DA SON 3 YILDA KURULAN İŞLETMELERİN % 91’İ KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERDİR”
YIL 0-1 Milyon Sermaye 1-5 Milyon Sermaye 5-10 Milyon Sermaye 10 Milyon üstü Toplam
2019 1216 106 6 4 1332
2020 1851 159 7 1 2018
2021 2058 210 10 3 2281
Toplam 5125 475 23 8 5631
Açılan firmaların sermaye yapıları dikkate alınarak yapılan değerlendirmede ise, son 3 yılda açılan 5631 firmanın % 91’i 0-1 milyon sermayeli, % 8,4’ünün 1-5 milyon sermayeli, %0,4’ünün 5-10 milyon sermayeli ve %0,14’ünün ise 10 milyon üstü sermayeli olduğu gözlemlenmektedir. Bu verilere baktığımızda ilimizdeki işletmelerin çok büyük bir kısmının küçük ve orta ölçekli işletmeler olduğunu söyleyebiliriz.
“SON 3 YILDA EN FAZLA YATIRIM İMALAT SEKTÖRÜNE YAPILDI”
2019 Yılında Açılan Şirketlerin Sektörel Dağılımı ilk 5
1 İmalat Meslek Grubu
2 Özel Amaçlı İnşaat Yapı ve Projeler Meslek Grubu
3 Sağlık İdari ve Destek Hizmet Faaliyetleri Meslek Grubu
4 İnşaat Malzemeleri Satıcıları Meslek Grubu
5 Tarımsal Ürünler ve Ormancılık Meslek Grubu
2020 Yılında Açılan Şirketlerin Sektörel Dağılımı ilk 5
1 İmalat Meslek Grubu
2 Gıda Maddeleri Satıcıları
3 İnşaat Malzemeleri Satıcıları Meslek Grubu
4 Bilgi, İletişim, Turizm Otelcilik ve Diğer Hizmet Faaliyetleri Meslek Grubu
5 Tarımsal Ürünler ve Ormancılık Meslek Grubu
2021 Yılında Açılan Şirketlerin Sektörel Dağılımı ilk 5
1 İmalat Meslek Grubu
2 Özel Amaçlı İnşaat, Yapı ve Projeler Meslek Grubu
3 Tarımsal Ürünler ve Ormancılık Meslek Grubu
4 Gıda Maddeleri Satıcıları Meslek Grubu
5 Bilgi, İletişim, Turizm Otelcilik ve Diğer Hizmet Faaliyetleri Meslek Grubu
Gökdere, Diyarbakır’da son 3 yıla kadar sektörel anlamda en fazla açılan şirket sıralamasında İnşaat Meslek Grubu ilk sırada yer alırken yukarıdaki verilere baktığımızda ise bu sıralamanın önemli ölçüde değiştiğini vurgulayarak, “Son 3 yılda kurulan işletmelerin sektörel dağılımı incelendiğinde ilimizde İmalat Meslek Grubunda büyük bir ivme yakalandığı ve imalat sektörüne yönelik işletme kuruluşlarının son 3 yılda da ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Özellikle ilimizde Küçük Sanayi Siteleri (KSS) ve Organize Sanayi Bölgelerinin (OSB) alt yapılarının hazır hale getirilmesi İmalat sektörünün gelişmesine katkı sağlamıştır. Sanayi alt yapısının hazır hale getirilmesi ve yatırımcıların gelmesiyle birlikte imalat sektöründe kurulan şirketler inşaat sektöründe kurulan şirket sayılarını geride bırakmıştır. Son 3 yılda İnşaat sektöründe gerilemenin en önemli nedenlerinden biri pandemi sürecinin bu firmaları olumsuz yönde etkilemesidir. 2019 yılında Özel Amaçlı İnşaat, Yapı ve Projeler Meslek Grubu 2. Sırada yer alırken, döviz kurunda yaşanan belirsizlik ve piyasada yaşanan durgunluk neticesinde, 2020 yılında sektörel sıralamada yer almamıştır, 2021 yılında ise yeniden en çok yatırım yapılan 2. sektör olmuştur. Şüphesiz dünyada ve ülkemizde yaşanan pandeminin etkisi ile sektörel dağılımlarda yıllara göre sıralamada farklılıklar meydana gelmiştir. Covid-19 salgını Tarımsal Ürünler, Gıda ve Sağlık Sektörünün stratejik önemini gözler önüne sermiştir. Son 3 yıl işletme kayıtlarına bakıldığında Tarımsal Ürünler Meslek Grubu yatırımlarında önemli oranda artış yaşanmıştır. Ayrıca Sağlık Sektörünün de pandemiden olumlu yönde etkilenmesinden kaynaklı bu sektörde yatırımların artmasına neden olmuştur” ifadelerini kullandı.
