Diyarbakır’da 64 bin üyesiyle 100 bin kişiye istihdam kapısı aralayan DESOB’ta 16 yıldır Yönetim Kurulu Başkanlığı yapan Alican Ebedinoğlu, yakın tarihte yapılacak oda seçimlerinde yeniden aday olacağını belirterek, “Bu kurumu hiçbir siyasi partinin gölgesinde olmadan yönetmeye çalıştık. Biz sorunların çözümü için bir basınç birimiyiz. Bu çizgide devam ettik, bundan sonra da devam edeceğiz. Bu kentin sorunlarını birlikte çözmek için varız. Esnafımız takdir ederse yeni projelerle, esnafın refahı, istihdam yaratması için mücadele etmeye devam edeceğiz” dedi.
Aynı zamanda TESK Yönetim Kurulu Üyesi olan Alican Ebedinoğlu ile kent esnafının sorunlarını, kent ekonomisini ve yeniden adaylık sürecini konuştuk. Ebedinoğlu’na yönelttiğimiz sorular ve yanıtları şöyle:
Alican Ebedinoğlu kimdir? Sizi kısaca tanıyabilir miyiz?
1969 yılında Hazro’da doğdum. Ticarete Hazro’da başladım. İki dönem Hazro Ziraat Odası Başkanlığı yaptım. 1992’de Diyarbakır’a yerleştim. O dönemden beri de 4-5 sektörde iş yapmaktayım. 1996 yılında Diyarbakır Şoförler ve Otomobilciler Odası yönetimine seçildim.1997-2002 yılları arasında Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri Bölge Birliği Başkan Vekilliği yaptım. 1999’da DTSO Meclis üyeliği görevinde bulundum. 2002’den beri de DESOB Başkanlığı yapmaktayım. Birliğimize bağlı 42 meslek odası ve 64 bin üye sayısıyla bölgenin en büyük STK sıfatıyla görev yapmaktayız. Sadece Diyarbakır’ı temsil etmiyorum. Doğu ve Güneydoğu’yu tenmsilen TESK’te (Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfedarasyonu)Yönetim Kurulu üyeliği yapmaktayım.
Esnafın yaşadığı sıkıntılar nelerdir? Anlatır mısınız?
EKONOMİ DÜZELMEDİĞİ GİBİ İSTİHDAM SORUNU DA DEVAM EDİYOR
Yıllardır bölgede yaşanan çatışmalar ve siyasi istikrarsızlıktan dolayı bölgemizde ekonomi düzelmediği gibi istihdam sorunu da yıllardır devam etmektedir. Her gelen hükümet bölgenin kalkınması ve sanayinin gelişmesi adına onlarca teşvik yasası çıkardı, ancak çıkarılan hiç bir yasa bölge sanayisinin gelişmesine, istihdam sorununu çözmeye katkı sağlamadı, sağlamazda da. Çünkü huzurun ve güvenin olmadığı bir bölgede yatırımcı gelip yatırım yapmaz, sanayi gelişmez. Örneğin, yıllardır bu desteklere rağmen Diyarbakır OSB’de istihdam sayısı 5 bin civarındadır. Oysa küçük sanayi sitelerimize, KOBİ’lere ve hizmet sektöründe çalışanlarımıza baktığımız zaman 80 bin ile100 bine yakın insanımıza istihdam yaratan bir teşkilatın başındayım. Yaşadığımız sorunlar artık kronikleşmiş diyebilirim.
Nedir bu kronik sorunlar?
“BANKALAR ÇIKARILAN YASAYI DİKKATE ALMIYOR”
En büyük nedenlerden biri esnafın krediye ulaşamaması sorunudur. Bankalar, bölgeyi bir risk bölgesi olarak görmektedir. Sicil sorunu olmayan esnafa bile zorluk çıkarılmaktadır. 100 bin TL’lik krediye karşılık 2-3 katı teminat istenmektedir. Bildiğiniz gibi 2 yıl önce bölgemizde büyük olaylar yaşandı Diyarbakır’da. Esnaf, günlerce, aylarca kepenk açamadı. O dönemde çekini ve senedini zamanında ödeyemedi. Bankalar nezdinde siciller bozuldu. Bu nedenle gelen her yetkiliye, gittiğimiz her resmi platformda sicil affının olmazsa olmazlarımızdan biri olduğunu ifade ettik. Üç defa sicil affı çıktı, sonuncusu 2017 ocak ayında çıktı ancak istediğimiz şekilde değildi. Politik söylemde kaldı diyebilirm.
“BATIDA FARKLI DOĞUDA FARKLI HUKUK İŞLİYOR”
Siz nasıl bir sicil affı istediniz, çıkan af neyi içeriyordu?
Hükümet bu talebimiz üzerine sicil affı için Meclis’ten bir yasa çıkarttı ancak bu sicil affını uygulamayan bankalar üzerinde hiç bir cezai müyyide olmayan ve bizim için yok hükmünde olan politik bir yasa. Biz şunu söyledik; bir yasa çıkacaksa bankalar üzerinde cezai müidesi olan bir yaptırımı olan yasa olmalı demiştik. Kamu bankaları dahil bu sicil affını uygulamıyor. Başbakan ve bakanların olduğu her platformda bu sorunu dile getirip bu sicil affının bölge illerinde uygulanmadığını ifade ettim. Esnaflarımızın önündeki temel engellerden biri sicil affını uygulamayan bankaların yaşattığı sıkıntılardır. Bölgemizdeki illerinde esnaf kredi çekerken 3-4 kefil isteniyor. Oysa batıda esnaf esnafa kefil oluyor. Bu bölge esnafına uygulanan çifte standardın en büyük örneğidir. Bakın Kocaeli ile Diyarbakır’ın nüfusu aynı. Ama oradaki esnafın kullandığı kredi miktarı bu kentin 3-4 katıdır.
SÜPER VE HİPERMARKETLER SORUNU
İkinci en büyük sorunlarımızdan biri de süper ve hiper marketler. Sokak aralarına kadar zincir marketler açıldı. 100 metre arayla Türkiye’nin en büyük firmaları burada günlük sıcak parayı alıp gidiyorlar. Buradaki küçük esnafımızın bunlarla mücadele etme şansı yok. Son 4 yılda sadece Bakkallar Odası’na kayıtlı 1420 bakkal işyerini kapatmak zorunda kaldı. Şu an Diyarbakır’da 150’nin üzerinde zincir market var. Türkiye’nin ekonomisine yön veren holdingler, bu bölgeye hiçbir faydası olmadan, bir istihdam yaratmadan hiçbir üretim fabrikası olmadan günlük sıcak parayı aldıkları gibi esnafımızı da bitirme noktasına getirdi. Bu konuda yerel yönetimlerinde izin verip bu işyerlerini ruhsatlandırmada büyük bir yanlışının olduğununun altını çizmek isterim.Bu konuda Avrupa standardı uygulanmalı. Kapanış saatlerinden kapladıkları alana, açılması düşünülen mesafelere kadar. Örneğin aralarında en az 1-2 km mesafe olması gerekiyor. Hafta sonları kapanış saati farklı olmalıdır. En önemlisi şehrin 10-15 km dışında olmalıdır. Süper ve Hipermarketler Yasası çıkarılmalıdır. Perakende Yasası çıktı ama uygulanmıyor. Esnafı rahatlatacak birçok yasa çıkıyor ama sahada uygulanmıyor, hiç kimse de takip etmiyor maalesef.
“ÖNCE GÜVEN VE HUZUR ORTAMI SAĞLANMALI”
En önemli sorunumuz güven ve huzur ortamının kalıcı hale gelmesidir. Bu sağlanmadığı sürece esnafın da, tüccarın da, çiftçinin de sorunu daha da artacaktır. Bölgemizde huzur ve güven ortamı sağlanırsa ne krediye, ne sicil affına, ne teşvik yasasına, ne pozitif ayırımcılığa ihtiyacımızın olmadığını da belirtmek isterim. Geçen yıl Diyarbakır’da 15 fabrika açılıyor, 100 tane de kahvehne… Çözüm bu şekilde olmaz diyoruz. Bu sistemle istihdam sorununu çözemezsiniz diyoruz. Büyük bir afet yaşadık son 2 yılda. Sur olaylarından dolayı 1500 esnafımız etkilendi.
O dönemden bugüne hükümetin hangi adımları oldu?
“2167 ESNAFTAN 420’Sİ KREDİ ALABİLDİ”
Yine bizim girişimlerimiz sonucu Sur, Yüksekova ve Şırnak’taki vergiye tabi olan basit usüldeki esnafa 3’er bin TL’lik destek, 50 bin TL’lik faizsiz kredi verildi. Bundan sadece 420 esnafımız faydalandı. Yine sicil sorunu karşımıza dikildi. Sur’da odaya kayıtlı 2167 esnafımız vardı ve biz bunların yüzde 90’ının bundan faydalanmasını bekliyorduk. Ancak dediğim gibi sadece 420 kişi faydalanabildi. Bankalara müracaat eden1400’ün üzerinde esnaf ancak alabilen 420 kişi.
Diyarbakır ekonomisi ne durumda?
“GENÇ NÜFUSUN YÜZDE 20’Sİ İŞ İÇİN BATIYA GÖÇÜYOR”
23 kentimizin Cazibe Merkezi Programı kapsamında destekleneceği açıklandı. Diyarbakır’da ciddi talep ve projeler gönderildi. Aylardır bekliyoruz. Bir muamma. Küçük işletmeler desteklenmeli diyoruz. Bakın bu kentte yaşayan gençlerin yüzde 20’si iş için batı illerimize gidiyor. Eğer siz bu genç nüfusu burada istihdam etmek istiyorsanız küçük işletmeleri desteklemeniz gerekir. 2018 yılı önemli bir yıl bizim için. Yanı başımızda olaylar var. Kaygı içinde olduğumuzu ifade etmek istiyorum. Girişimcilerimiz desteklenmeli, gençlerimizin önü açılmalı.
Yeniden aday olacak mısınız?
“KENTİN SORUNLARINI BİRLİKTE ÇÖZMEK İÇİN VARIZ”
Aynı zamanda DESOB’a bağlı Karma Odası Başkanıyım. Seçim yaptık ve yeniden başkan seçildim. Diğer oda seçimleri de devam ediyor. 2002’de göreve geldikten sonra birliğimizin hizmet binası 120 metrekarelik bir alandaydı. 6 aylık bir çalışma ve büyükşehir statüsündeki kentlerin odalarını ziyaret ederek gözlemlerde bulunduk. Daha sonra Türkiye’de sadece 4 tane bulununan, tüm birlik üyesi odalarını tek çatı altında barındıran bir hizmet binası inşa ettik. Bu 4 kentten biri de Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odası binasıdır. Yapmamız gereken en önemli şey mesleki eğitime yönelmemiz. Bir yandan işsizlik bir yandan da kalifiye eleman sıkıntımız vardı. 16 yıl içinde AB, BM, SODES ve yerel belediyelerle ortak projeler hazırladık ve binlercesine eğitim verip meslek sahibi yaptık. 500 kişilik konfereans salonu, 80 kişilik meclis salonumuz, konfeksiyon eğitim atölyesi, mobilya tasarım, takı tasarım atölyesi bu binamızda. MEKSA Vakfı atıl durumdaydı. Bunu geliştirdik. 20’ye yakın meslekte eğitim veriliyor. 10 bin m2’lik alanda pratik ve teorik eğitimler veriyoruz. Geçmiş dönemde mesleki eğitime ağırlık verdik. Metalciler Sitesi’ni oluşturduk. Burası 284 iş yerinden oluşuyor. Mega Karma Sitesi’ni kurduk. İki sitede toplamda 2500 kişi istihdam edilmektedir. 7 mesleğin kent dışına çıkması için çalışmalarımız devam ediyor. Kent merkezindeki tüm imalatçıları tespit eden bir çalışmamız oldu. 1000’in üzerinde imalatçının kent dışına çıkması için çalışma başlattık. 4. Oto Sanayi Sitesi için TOKİ ile anlaşma yaptık. Sosyal alanları ile birlikte 814 iş yerinden oluşan bir site yapılacak. Kent görsel açıdan daha güzel bir görünüme kavuşacak. Bu 230 milyon TL’lik bir yatırımdır. Kentin en büyük oto sanayi sitesi olacak. Bu kurumu hiçbir siyasi partinin gölgesinde olmadan yönetmeye çalıştık. Esnafın teveccühü de bu yönde. Biz sorunların çözümü için bir basınç birimi olmalıyız. Bu çizgide devam ettik, bundan sonra da bu çizgide devam edeceğiz. Arkadaşlarımızın önerisiyle bir dönem daha aday olmaya karar verdim ekibimle birlikte. Bu kentin sorunlarını birlikte çözmek için varız. Esnafımız takdir ederse yeni projelerle, esnafın refahı, istihdam yaratması için mücadele etmeye devam edeceğiz. (Veysi POLAT’ın Haberi)
