Diyarbakır’da, 11 tuğla fabrikasından 7’si ekonomik kriz nedeniyle kapatıldı, 3’ü ise üretimi durdurdu. Kapatılan ve her birinin değeri 15 milyon TL olan 7 fabrikanın üretim makineleri, demir hurdası niyetine kilogramı 1 TL’den verildiği hurdacılar tarafından yıktırıldı.
Birçok ekonomik krize rağmen 40 varlığını sürdüren 11 tuğla fabrikasından 7’si kapatıldı. Her birinin değeri 15 milyon TL olan ve kapatılan 7 fabrikanın üretim makineleri dahil metalleri kilogramı 1 TL’den hurdacılara satıldı. 7 fabrika, satıldığı hurdacılar tarafından değerli metalleri için iş makineleri tarafından yıktırıldı. 11 fabrikadan 3’ü ise zarar nedeniyle üretimlerini durdurmak zorunda kaldı.
‘2 BİN 500 KİŞİ İŞSİZ KALDI’
Diyarbakır, Urfa, Mardin ve Antep’e hizmet veren 11 fabrikadan 7’si ekonomik kriz nedeniyle inşaat sektöründe yaşanan daralma, konut stoklarının eritilememesinin talepleri düşürmesiyle zarara girerek tamamen kapatıldı. 3 fabrika ise üretimini durdurmak zorunda kaldı. Geriye kalan bir fabrika ise kış nedeniyle üretimini durdurdu. Üretim durdurma ve kapatma nedeniyle 2 bin 500 kişi ise işsiz kaldı.
‘DEDAŞ ELEKTRİĞİ KESTİ ÜRETİM DURDU’
Her fabrikanın 90 ile 120 bin TL arasında elektrik borcu bulunurken, elektrik borcu nedeniyle elektriği kesilen Güven Tuğla Fabrikası, üretimini durdurdu. Fabrika sahibi Emin Bağırtan, 90 bin TL’lik elektrik borcu nedeniyle fabrikasının elektriği Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. (DEDAŞ) tarafından kesildiğini ve bu nedenle üretimi durdurduklarını söyledi. Bir aylık 90 bin TL’lik borcunun gecikmeye girmesi nedeniyle DEDAŞ tarafından elektriğinin kesildiğini dile getiren Bağırtan, “Faturayı beş gün içinde ödemediğiniz takdirde elektriğiniz kesiliyor. Bu fabrikada 250 işçi çalışmaktaydı. Şuan iki bekçimiz var başka kimse çalışmıyor. İnci, Özbloksan, Dicle ve Diyar Tuğla Fabrikası ekonomi ve borçlardan dolayı kapatıldı. Benim fabrikaya kesilen en son fatura 90 bin TL. Faturayı ödememişim ve ödeme gücüm yok. DEDAŞ fabrikanın elektriğini kesti. Başka gelirlerimizden dolayı ayakta kalabiliyoruz.” diye konuştu.
‘İŞSİZLİK NEDENİYLE GÖÇ BAŞLADI’
Tuğlaların bulunduğu ve çoğunun bu fabrikalarda istihdam
edildiği Dicle Mahallesi’nde, fabrikaların kapanmasıyla göç vermeye başladığını
dile getiren Bağırtan, “Dicle Mahallesi seçimde 13 bin 500 oy kullanıldı. Şuan
sayım yapılırsa 6-7 bin civarı insan kalmış. İşsizlikten dolayı göç başladı.
Her fabrikada 250 kişi doğrudan çalışırdı. Dolaylı olarak fabrikadan geçimini
sağlayan insanların sayısı ise 2 bini buluyordu. Diyarbakır’da 4 tane tuğla
fabrikası kalmış. DEDAŞ bu baskıyı kaldırırsa, elektrik faturalarını şişirmese
tuğla fabrikaları kendini döndürebilir. Ama borç ve ekonomik kriz nedeniyle
kapatıldı.” ifadelerini kullandı.
BAYRAM: ‘FABRİKALAR ZARAR ETMEYE BAŞLADI’
Üretimi durduran ve bir fabrikasını kapatan Erdal Bayram, sertlik politikasının devreye girdiği 2015 yılından itibaren ekonomik krizin belirtilerinin başladığına işaret ederek, “Süreç ile beraber bazıları fabrikalarını kapatmak zorunda kaldı. İnşaat sektörü de durduktan sonra fabrikada tuğla üretimi yapılamaz hale geldi. İnşaat sektörü krizde olması ve tuğlaya talebin ciddi bir şekilde düşmesinden kaynaklı fabrikalar iş yapamaz duruma geldi. Fabrika sahipleri zarar etmeye başlaması ile fabrikaları kapatma kararı aldı.” şeklinde konuştu.
’40 YIL ARALIKSIZ ÜRETİM YAPILDI’
Birçok ekonomik krize rağmen tuğla fabrikalarının üretimlerini 40 yıl boyunca kesintisiz devam ettirdiğini vurgulayan Bayram, şöyle konuştu: “Bu fabrikalar 40 yıl boyunca tuğla üretimi yapıyor. Özellikle Bağıvar beldesi, şuan Dicle Mahallesi olarak bilinen köy ve Diyarbakır merkezde yaşayan kişiler bu fabrikalarda çalışıyordu. Bu fabrikalar kapandıktan sonra Burada yaşayan insanlar göç etmeye başladı. Bu fabrikalardan dolayı buralardan mevsimlik işçi göçü olmuyordu. Bugün toplamdan 3 fabrika ayakta kalabildi. Durum böyle devam ederse kalan fabrikalarda kapatmak zorunda kalacak.”
‘PAHALI MAKİNELER HURDAYA GİTTİ’
Her bir fabrikanın değerinin 15 milyon TL olduğunu aktaran Bayram, ekonomik kriz nedeniyle 7 fabrikanın tamamen kapatıldığını, 3 fabrikanın üretimini durduğunu, bir fabrikanın ise elindeki stoku eritemediği ve kışın getirdiği talep azlığı nedeniyle üretim yapmadığını söyledi. Her biri 15, toplamda 105 milyon değerinde olan, kapatılan 7 fabrikanın üretim makineleri ile metalik değeri olan demirbaşların kilogramının hurdacılara 1 TL’den satıldığını ifade eden Bayram, hurda niyetine satılan fabrikaların yıktırıldığını anlattı.
‘HER FABRİKA 30 MİLYON TUĞLA ÜRETİYORDU’
Her bir fabrikanın kriz öncesi yılda 30 milyon tuğla üretme kapasitesiyle çalıştığına değinen Bayram, şöyle konuştu: “Şimdi Kalan fabrikalar şu bir enkaz durumunda. Moloz halinde hurdacılara satılıyor. Demirbaşlar, makineler hırdavatçılara verildi. Fabrikalar tamamen ortadan kalktı. Fabrikaların kapanması yöre halkı için çok kötü oldu. İşsizlik oranı arttı. Ülkede siyasal kriz ekonomiyi dibe batırdı. Bu tamamen siyasal krizin ekonomiye yansımasıyla büyük bir toplumsal sorun haline geldi. Bu fabrikalar buranın insanların yararınadır. Umarım bu son fabrikalar kapanmaz.”
Kapatılan ve üretimi durduran fabrikaların elektrik borçlarının bulunduğunu dikkati çeken Bayram, DEDAŞ aylık 100 bin TL’yi bulan faturalar kesiyor. Burada iş yapılıyor. Destek olması lazım. Destek olmadığı zaman bu iş sürdürülemiyor.” dedi.
Kaynak: Güneydoğu Güncel Gazetesi
